Locus of control (ook wel beheersingsoriëntatie genoemd) is een eigenschap die iets zegt over de mate waarin je gelooft wel/geen invloed te hebben op de uitkomst van bepaalde gebeurtenissen in je leven. Hoe controleerbaar zijn situaties, volgens jou?

In dit blog leg ik je uit wat een interne en een externe locus of control is. Wat dit te maken heeft met angstklachten en hoe je ervoor kunt zorgen dat jouw locus of control je niet belemmert, maar juist helpt in het overwinnen van jouw angstklachten.

‘’De overtuiging dat ik niet in staat ben om te handelen als ik een keer goed ziek word en moet overgeven, gaf mij een gevoel van compleet controleverlies en dat maakte mijn angst alleen maar groter’’.

Interne locus of control

Bij een interne locus of control leg je snel de verantwoordelijkheid bij jezelf. Je gelooft dat jij invloed kunt uitoefenen op de uitkomst van een gebeurtenis. Je gelooft dat situaties (in bepaalde mate) controleerbaar zijn.
Heb je bijvoorbeeld een toets gehad en een slecht cijfer gehaald? Dan zul je dit waarschijnlijk bij jezelf neerleggen. Misschien had je je beter kunnen voorbereiden, dan had je een hoger cijfer kunnen halen. Je kunt je voorstellen dat deze overtuiging een gevoel van controle en beheersing biedt. Maar er schuilt echter een gevaar: je zelf té verantwoordelijk voelen of je zelf de schuld geven. Het is de bedoeling dat deze interne locus of control je dient en je de regie over je eigen leven geeft.
Een primair gevoel van interne locus of control zegt iets over de mate waar jij gelooft invloed te hebben op de uitkomst van een gebeurtenis in je leven.
Een secundair gevoel van interne locus of control zegt iets over het geloof dat wánneer er iets gebeurt wat buiten jouw controle ligt, je de tools en handvaten hebt om hiermee om te kunnen gaan.

Externe locus of control

Bij een externe locus of control leg je de controle in feite buiten jezelf. Dingen overkomen je. Je kunt het niet veranderen. Je hebt het nu eenmaal. Als het ware ligt jouw lot in de handen van anderen of factoren buiten jezelf.
Je kunt je voorstellen dat een externe locus of control een gevoel geeft van machteloosheid en dat dit een zeer belemmerende overtuiging kan zijn.

Mensen met paniek gerelateerde klachten hebben vaker een meer externe locus of control. En dat is natuurlijk een logisch verhaal. Een paniekaanval overkomt je in feite ook, vaak vanuit het niets. Het geeft een gevoel van controle verlies en machteloosheid. Het is een lichamelijk verschijnsel dat functioneert als reactie op angst.
Een primair gevoel van externe locus of control zegt iets over de mate waarin jij gelooft géén invloed te hebben op de uitkomst van bepaalde gebeurtenissen in jouw leven.
Bij een secundair gevoel van locus of control geloof je erin dat je niet de juiste vaardigheden bezit om te dealen met situaties buiten jouw controle.


Vooral die laatste mag je even laten bezinken: het geloof hebben dat je niet de juiste vaardigheden bezit om te dealen met situaties die (voor jou) oncontroleerbaar zijn.

Deze overtuiging geeft je toch direct een gevoel van compleet controleverlies? Jezelf niet vaardig genoeg vinden om met de situatie te kunnen dealen, hoe vervelend of oncomfortabel hij ook is.
Het maakt in die zin niet uit of je last hebt van paniekaanvallen, dwanggedachten of welke specifieke angst dan ook. Als jij ervan overtuigd bent dat jij geen invloed kunt hebben, dan voelt dat ontzettend machteloos. Je angst wordt alleen maar groter en jij voelt je steeds kleiner….
Een externe locus of control geeft over het algemeen een machteloos gevoel en staat groei in de weg.
Dus wat kun je er nu aan doen om van een externe locus of control naar een meer interne locus of control te gaan?

Ik wil je een aantal tips meegeven:

# 1. verander de drang om controle te willen hebben in het GELOOF dat jij je leven kunt controleren. Er is een groot verschil tussen controle willen/nodig hebben en een externe locus of control hebben (het gevoel dat de controle buiten jezelf ligt) dit is een soort van war you can’t win. En een gevoel van controle i.c.m. een interne locus of control (geloven dat je in bepaalde mate controle kunt hebben over de dingen die gebeuren in je leven of de gedachtes die je hierover hebt).

# 2. Neem je overtuigingen onder de loep: wat geloof je nu eigenlijk over een bepaalde gebeurtenis die jouw angstig maakt?
Neig je meer naar een interne locus of control, of toch de externe locus of control? En zit het hem dan meer in het primaire stuk? Dus echt het geloof dat je geen invloed hebt op gebeurtenissen in jouw leven? Of ben je meer bang dat je niet capabel genoeg bent om hiermee om te gaan?

# 3. Acceptatie: sommige gebeurtenissen zijn inderdaad niet te controleren, juist dán is het belangrijk om dit te accepteren en te werken aan het secundaire gevoel van een interne locus of control. Oké, de situatie is zoals hij is, maar hoe kun jij er mee omgaan?
Misschien ken je het zinnetje wel: Diegene die controle wilt hebben, is de controle allang kwijt.
Een paniekaanval is fysiek gezien misschien in het moment niet direct te controleren maar geloof jij wel dat je het aankunt? Kun je jezelf toestaan om ‘’het’’ te laten gebeuren, wetende dat het ALTIJD overgaat? En dat jij daarmee kan dealen?

# 4. Ga eens na op welke gebeurtenissen in jouw leven jij wél invloed had op de uitkomst: het behalen van een diploma, het behalen van een rijbewijs, het uitlezen van een boek, het krijgen van kinderen of opvoeden, het overwinnen van een burn-out/depressie/ziekte etc.
Het is nooit zó zwart-wit dat je ALTIJD een externe locus of control hebt. Dit kan op het gebied van angst wellicht zo zijn maar misschien ben je iemand die op werkgebied juist ontzettend krachtig bent in het behalen van doelen.
Schrijf op bij welke gebeurtenissen jij overtuigd was dat JIJ invloed kon uitoefenen op de uitkomst en benoem wat je allemaal deed: op welke manier lukte het jou om deze invloed te hebben? Waren dat bepaalde gedachten? ‘’Dit gaat mij lukken!’’. Was dat een bepaalde houding of gedraging? ‘’Door oefening werd ik beter in …. ‘’. Of was dit een bepaald gevoel dat je in jezelf kon aanwakkeren?
Het is altijd goed om te kijken naar dingen die jouw in het verleden hielpen. De kans is namelijk groot dat dit nu ook in je voordeel kan werken. Ook al gaat het nu over een ander onderwerp.

Ik hoop dat je nu meer informatie hebt over een locus of control. Dat je begrijpt dat een interne locus of control over het algemeen meer helpend is als het gaat om angst en paniekklachten. Dat het oké is om een externe locus of control te ervaren maar dat je ook de juiste tips hebt om deze van extern naar meer intern kunt veranderen.

Vind je het lastig om dit voor jezelf helder te krijgen? Ik wil je er graag bij helpen.
Stuur mij een berichtje via de website als je een gratis adviessessie wilt plannen.

Heel veel succes en liefs!
Stephanie